Bu araştırmayı, yayınlamaya bir kitap haline getirmeye, 1970'ler CHP'sini hatırlatmayı düşünerek karar verdim. Kitabın esasını oluşturan çalışma 1978-80 yılları arasında, biri Orta Anadolu'da biri Bati Anadolu'da iki ilçe örgütünde yapılmıştır. 1984 yılında İngiltere'de Kent Üniversitesine doktora tezi olarak sunulmuştur. 1980'li yıllarda bu tezi tercüme ettirmeyi düşünmedim. O dönemde CHP yasaklıydı, böyle bir tezin bilim dışı amaçlarla kullanılabileceğinden endişelendim. Son yıllarda ise CHP ve SHP örgütü tartışmalarının artmasıyla ve özellikle 1914'de SHP'nin hezimetiyle biten seçim sonuçlarının CHP mirasını yeniden gündeme getirmesiyle bu araştırmayı tercüme ettirip bastırmaya karar verdim.
Bu kitabın Türkiye'deki Siyaset Bilimi ve Siyaset Sosyolojisi alanlarına iki tür katkısı olabileceği kanaatindeyim.
Birincisi siyasi partiler alanındadır. Başında ve kahveden aydın kesimlere bir çok ilgili çevrede Türk siyasal yaşamının en canlı tartışılan konusu siyasi partiler olmasına rağmen Türk Siyaset Bilimi ve Siyaset Sosyolojisi bu konuda son derece zayıftır. Siyasi partilerimizin mensuplarının sosyo ekonomik kökeni veya siyasi partilerimizin yapısı gibi konular birkaç izlenimsel veriye dayanan çalışma dışında bilinmemektedir. Bu kadar canlı bir siyasal yaşamda, bu kadar aktif siyasi partiler arasında yukarıda saydığım konulara, yani siyasi parti üyeleri kimdir, niye bu partiye üyedir, ne düşünür, partiden ve siyasetten ne bekler vb. sorulara cevap vermeye yönelik hiç bir ampirik araştırma yapılmaması hayret vericidir. İşin daha da tuhaf tarafı siyasi partilerin de bu konuya ilgisizlikleridir. Hiç bir siyasi parti üyesinin, delegesinin, yöneticisinin basit bir istatistiğini bile tutmaz. Bilgisayar çağında bu ancak umursamazlıkla açıklanabilir. Zaten bütün partilerde yönetici konumundakiler bu konuyla ya ilgilenmezler ya da partilerine ilişkin her türlü konuyu bildikleri kanaatindedirler, çoğunlukla da yanılmaktadırlar.
Siyasi partilerin yöneticileri yanında siyaset bilimciler de bu konu yerine partilerin ideolojik yapısını veya tarihi geçmişini incelemeyi tercih etmişlerdir. Sonuçta parti örgütleri üzerine ampirik çalışma yok denecek kadar azdır. Bu eksiklik eminim benim gibi üniversitelerde siyasi partiler dersi okutan bir çok öğretim üyesini rahatsız etmektedir.
İkinci nedenim ise araştırmanın incelediği döneme özgüdür. Bilindiği gibi CHP kapatıldı. Bu araştırma, kapatılan bir partinin üzerine yapılmış en son ampirik araştırmadır, bu açıdan da tarihi bir belge niteliği vardır. Her ne kadar, daha önce bu araştırmaya dayalı bir kaç makale yayınlanmışsa da, böyle bir belgeyi daha yaygın bir araştırmacı grubuyla paylaşmak ve tartışmak istedim.
Tezin Türkçe çevirisinde çok az şeyi değiştirdim. Orjinali yabancı okurlara yazılmış olduğu için, Türk okur için çok bilinen bazı konuların tanıtımı maksadıyla açıklamalar vardır. Onları kısalttım. Ampirik bölümlerde ise orjinaline tam olarak sadık kalındı. Tezin sonuna bir son söz ekledim. Bu son sözde kısaca CHP'nin kapatılması sonrasında olan bazı gelişmelere işaret etmek istedim. Bu son söz SHP, SODEP veya Halkçı Partinin bir analizi değildir. Sadece söz konusu ilçelerde CHP örgüt mirasına ne olduğu kısaca tartışılmaktadır.
Daha öncede belirttiğim gibi bu kitap 1984 de Kent Üniversitesi'ne sunulan bir doktora tezidir. Tezin oluşmasında tez danışmanı Prof. Paul Stirling'in katkıları çoktur. Tezi Türkçeye tercüme eden Belkıs ve Nüvit Tarhan'a da katkılarından dolayı teşekkür borçluyum. Kaleli ve Tas CHP teşkilatları bu araştırmanın en önemli yapıcı unsurlarıdır. Sadece benim örgüt içinde kolayca çalışmamı sağlamadılar, ayrıca beni misafir de ettiler, sorunlarını açık yüreklilikle dile getirdiler, beni kendilerinden biri kabul ettiler, her konuda yardımcı oldular, yakın davrandılar. Sadece konuştuğum şahıslara değil, bütün Tas ve Kaleli CHP örgütlerine en sıcak duygularımı ve Sosyal Demokrat mücadelelerine saygılarımı iletmek isterim.
Ampirik bir araştırmayı yaparken yaşanan maddi problemlerin aşılmasında, kızımın bakımını paylaşmaya kadar varan tüm zorluklarda bütün ailem bana destek olmuştur. Bütün bunların ötesinde bir meslek kadını olmamda annem Nermin Güneş'in katkıları benim için çok değerlidir.
Bu araştırmanın yapılmasından kitap olmasına kadar her noktada eşim Sencer Ayata'dan sonsuz destek ve teşvik gördüm. Araştırmanın ilk yazımı sırasında tezi satır satır okuyup, benimle tartışmış daha sonra da Türkçeleşip, basılması için gayret göstermiştir. Sadece bu kitap ve tezde değil akademik hayatin her noktasında açıcı davranmış beni yüreklendirmiş, bana yardımcı olmuştur. Kendisine teşekkür borçluyum.
Bu kitabi, tezin yazılma aşamasında kaybettiğim babam Turan Güneş'in anısına ithaf ediyorum. Ondan sadece hayata ilişkin değil ayrıca bilime ve siyasete ilişkin de çok şey öğrendim. Şüphesiz ki kendisine minnetim sonsuzdur. Bütün bunların yanında Turan Güneş'in hayatının en önemli uğraşı CHP içindeki tek parti tek kişi yönetimini ve zihniyetini değiştirip Sosyal Demokrasiyi partiye ve Türkiye'ye kabul ettirme mücadelesine saygımı da belirtmek isterim. Dilerim ki bu çalışma, bilimsel tartışmaların yanı sıra Turan Güneş ve arkadaşlarının başlattığı ve kitap içinde örgütteki yansımalarını incelediğim halka dönük Sosyal Demokrasiyi geliştirmeye de katkıda bulunur.
Ayşe Güneş Ayata
){kind=link}
0 Yorumlar